Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleşatır bir düzen bileğildir. Hukuk, maşer içre insanların bihakkın nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak bağırsakin vardır. Adalet kıymeti zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene terk etmek, sosyal hayatın gerçekleşmesini uydurmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin içinsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, pekâlâ dosdoğru kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle maşer içre insanların hesap ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her saat mümkündür. “İşte tüze, kişi davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-kişi, kişi-huy ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru bağırsakin evrensel ilkelerle güvence şeşna kızılınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi bağırsakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birçok kuruntu ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, maşer sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten mezheplerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini uydurmak için konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, gerçek ve seçimın kâffesidür. Elan münteşir bir teşhismıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal yaşama düzenidir. Hukuk Lügat Manaı Hukuk kelimesi Arapça “gerçek” kökünden gelir ve gerçek kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “gerçek” kelimesinin çoğheybetli “ah’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na bakılırsa tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk demeında da kullanılır. Teknik Manaı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu bağırsakin hala doyurucu bir teşhism örgülamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen teşhismı ise: “Belli bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak tüze, kendi içre anayasa olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri sermaye saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile devlet yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun başlıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik devlet tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yapmış oldurımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları kişi davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kıymet yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle benzer nitelikteki tamlık durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk sahaında yapmış oldurım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bağırsakin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı amaçlayan yapmış oldurımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları karışmak bağırsakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve para cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, vurgun metres; vergi hukukunda vergi ve kaçakçılık cezaları kabil çeşitli tüze dallarında çeşitli yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek yahut siyasal mezhepleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan tüze, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşama düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulama yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal hayatı düzenleyip insanların pasış ve asayiş içre bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Kılgı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Muhaliflanması) Hukukun uygulama amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile maşer içre canlı insanların, birbirleri ile oluşturmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun örgüsından meydana gelen gereksinimlerinı içinlamaya çkızılışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni hayatın anayasa gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun katıksız örgüsına ve bundan ileri gelen ihtiyaçlarına amelî çıkmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile sadıkdır; kazançlı yokluklara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile mukannen bir organize şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak sahih kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak teşhismıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) çıkmak üzere iki çeşitli anlamda kullanılır. Adalet aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet demeında kişisel bir özelliği deyimler. Eş her saat haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni ayırmak yolunda kesiksiz ve bileğustalıkmez bir çaba gösterir. İşte bu hesap ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak fehvaı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilişki biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze sahaında hukuki kıymet olarak laf konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete bağırsakindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini bağırsakaziz kurallar tamlıkü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve kullanmak durumunda bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hâkim kâin, nesnel ve salt bir kıymet niteliğindeki adalettir. Hukuk bir maşer düzenini bağırsakerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lazım mevcut düzeni gözlemek, gerekse onu bileğustalıktirmeyi meşrulaştırmak bağırsakin her saat adalete başvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta içinmıza yerleşmiş tüze düzenlerinin birincil örneği, olması gereken tüze demeında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut tüze düzenlerinin namına amelî olup olmadığı açısından bir kıymet ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve negatif içinlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon denge içre olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşama uyacak, hem bile bu sosyal hayatın pasış içre sürebilmesi bağırsakin bir düzen görünümünü esenlamaya çkızılışacaktır.
İlk Yorumu Siz Yapın